शॉर्टनिंगचा वापर

शॉर्टनिंगचा वापर

 

शॉर्टनिंग हा एक प्रकारचा घन चरबी आहे जो प्रामुख्याने वनस्पती तेल किंवा प्राण्यांच्या चरबीपासून बनवला जातो, ज्याला खोलीच्या तपमानावर त्याच्या घन अवस्थेत आणि गुळगुळीत पोतासाठी नाव देण्यात आले आहे. बेकिंग, फ्रायिंग, पेस्ट्री बनवणे आणि अन्न प्रक्रिया करणे यासारख्या अनेक क्षेत्रात शॉर्टनिंगचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो आणि त्याचे मुख्य कार्य म्हणजे पीठाचे भौतिक गुणधर्म बदलून अन्नाची चव आणि पोत सुधारणे.

 

१.शॉर्टनिंगचे घटक आणि उत्पादन

शॉर्टनिंगमध्ये प्रामुख्याने हायड्रोजनेटेड वनस्पती तेल, अंशतः हायड्रोजनेटेड तेल आणि पूर्णपणे हायड्रोजनेटेड तेल असते. हायड्रोजनेटेड द्रव वनस्पती तेलाचे घनतेलमध्ये रूपांतर करते, ज्यामुळे त्याला चांगली स्थिरता आणि शेल्फ लाइफ मिळते. उत्पादन प्रक्रियेत, हायड्रोजनेटेडची डिग्री नियंत्रित करून शॉर्टनिंगचा कडकपणा आणि वितळण्याचा बिंदू समायोजित केला जाऊ शकतो, जेणेकरून वेगवेगळ्या अन्नपदार्थांच्या उत्पादन गरजांशी जुळवून घेता येईल.

 

२.बेकिंगमध्ये शॉर्टनिंगचा वापर

ब्रेड आणि केक

बेकिंगमध्ये शॉर्टनिंगचे मुख्य कार्य म्हणजे पीठाची मऊपणा आणि लवचिकता वाढवणे. शॉर्टनिंगमध्ये ओलावा नसल्यामुळे, ब्रेड आणि केक बनवताना पीठात ग्लूटेन तयार होण्याचे प्रमाण कमी होते, ज्यामुळे बेक केलेले उत्पादन अधिक मऊ होते. विशेषतः केक बनवताना, शॉर्टनिंगमुळे पीठ चाबूकण्यास आणि हलक्या पोत तयार करण्यास मदत होते, परिणामी तयार उत्पादन अधिक मऊ होते.

कुकीज आणि पेस्ट्री

कुकीज आणि पेस्ट्री बनवताना शॉर्टनिंगचा आणखी एक महत्त्वाचा वापर आहे. कुकीज बनवताना, शॉर्टनिंगमुळे पिठामध्ये ग्लूटेन तयार होणे प्रभावीपणे थांबते, ज्यामुळे कुकीजची चव अधिक कुरकुरीत होते. डॅनिश पेस्ट्री आणि क्रोइसंटसारख्या पेस्ट्री उत्पादनांसाठी, शॉर्टनिंगचा लेयरिंग इफेक्ट विशेषतः महत्त्वपूर्ण असतो. पीठात शॉर्टनिंग घालून, ते दुमडून आणि गुंडाळून, ते शेवटी कुरकुरीत पेस्ट्रीच्या थरांनी बेक होते.

 

३.तळताना शॉर्टनिंगचा वापर

शॉर्टनिंगचा वापर तळण्यात, विशेषतः औद्योगिक अन्न प्रक्रियेत मोठ्या प्रमाणात केला जातो. शॉर्टनिंगमध्ये उच्च स्थिरता आणि उच्च धूर बिंदू असल्याने, ते उच्च तापमानात तुटल्याशिवाय जास्त काळ टिकवून ठेवता येते. म्हणूनच, तळलेले फ्रेंच फ्राईज, तळलेले चिकन, डोनट्स आणि इतर पदार्थ तयार करण्यासाठी शॉर्टनिंगचा वापर केला जातो. शॉर्टनिंगमुळे तळण्याच्या प्रक्रियेदरम्यान लवकर सोनेरी कवच ​​तयार होऊ शकते आणि तेल शोषण्याचे प्रमाण कमी होते, त्यामुळे अन्नाची कुरकुरीतपणा आणि चव टिकते.

 

४.अन्न प्रक्रियेत शॉर्टनिंगचा वापर

शॉर्टनिंग हे केवळ घरगुती बेकिंगमध्येच लोकप्रिय नाही तर अन्न उद्योगातही महत्त्वाची भूमिका बजावते. उदाहरणार्थ, जलद गोठवलेल्या अन्नावर प्रक्रिया करताना, शॉर्टनिंग जोडल्याने गोठवण्याच्या प्रक्रियेदरम्यान पाणी गोठल्यामुळे अन्नाचा पोत बदलण्यापासून रोखता येतो. याव्यतिरिक्त, क्रीम पर्याय, मार्जरीन आणि काही स्नॅक्समध्ये शॉर्टनिंगचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो. हे केवळ उत्पादनाचे शेल्फ लाइफ वाढवू शकत नाही, तर उत्पादनाचे स्वरूप आणि चव देखील राखू शकते.

 

५.शॉर्टनिंगचे आरोग्यावर होणारे परिणाम आणि पर्याय

अन्न तयार करताना शॉर्टनिंगचे अनेक फायदे असले तरी, त्याच्या आरोग्यावर होणाऱ्या परिणामांमुळेही व्यापक चिंता निर्माण झाली आहे. पारंपारिक अंशतः हायड्रोजनेटेड शॉर्टनिंगमध्ये ट्रान्स फॅट्स असतात, ज्याचा संबंध हृदयरोगासारख्या आरोग्य समस्यांशी जोडला गेला आहे. परिणामी, अलिकडच्या वर्षांत अन्न उद्योगाने हळूहळू अंशतः हायड्रोजनेटेड तेलांचा वापर कमी करून पूर्णपणे हायड्रोजनेटेड तेले, पाम तेल किंवा इतर वनस्पती तेल-आधारित शॉर्टनिंग पर्यायांचा वापर केला आहे. अन्नाची पोत आणि चव राखताना या पर्यायांमुळे आरोग्याला कमी धोका असतो.

 

६.भविष्यातील शॉर्टनिंगचा विकास ट्रेंड

निरोगी अन्नपदार्थांची ग्राहकांची मागणी वाढत असताना, शॉर्टनिंगचे उत्पादन आणि वापर देखील बदलत आहे. भविष्यातील शॉर्टनिंगमध्ये नैसर्गिक वनस्पती तेलांचा आणि इतर निरोगी घटकांचा अधिक वापर केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे ट्रान्स फॅट्स कमी होतील किंवा पूर्णपणे काढून टाकले जातील. याव्यतिरिक्त, अन्न उद्योग अधिक कार्यात्मक शॉर्टनिंग विकसित करू शकतो, जसे की निरोगी ओलिक अॅसिड किंवा इतर फायदेशीर फॅटी अॅसिड जोडलेले उत्पादने. या सुधारणा आधुनिक ग्राहकांच्या उच्च अन्न गुणवत्तेच्या आवश्यकता पूर्ण करताना शॉर्टनिंगची निरोगी प्रतिमा वाढविण्यास मदत करतील.

 

निष्कर्ष

बेकिंग, फ्राईंग आणि फूड प्रोसेसिंगमध्ये शॉर्टनिंगचा व्यापक वापर आधुनिक अन्न उद्योगात एक अपरिहार्य घटक बनला आहे. जरी त्याचे आरोग्यावर होणारे परिणाम चिंताजनक असले तरी, तांत्रिक सुधारणा आणि रचना समायोजनांद्वारे भविष्यात अन्न उत्पादनात शॉर्टनिंग महत्त्वाची भूमिका बजावत राहील. स्वादिष्ट पदार्थांचा आनंद घेत असताना, ग्राहकांनी अधिक माहितीपूर्ण आहार निवडी करण्यासाठी त्यांच्या निरोगी घटकांमधील बदलांकडे देखील लक्ष दिले पाहिजे.